Nauka i natura

Chińczycy już w II tysiącleciu p.n.e. wyróżniali pięć żywiołów: wodę, ogień, drewno, metal i ziemię. Powiązane są one szeregiem cykli, takich jak cykl tworzenia, nierównowagi, zwyciężania, zniewagi.
Cykl tworzenia:
• Woda tworzy drewno
• Drewno tworzy ogień
• Ogień tworzy ziemię
• Ziemia tworzy metal
• Metal tworzy wodę
Cykl zwyciężania:
• Metal przecina drewno
• Drewno zapuszcza się w ziemię
• Ziemia pochłania wodę
• Woda gasi ogień
• Ogień topi metal
•

W Japonii także uznawanych jest pięć żywiołów, są one jednak inne niż w kulturze chińskiej. Są to: żywioł powietrza, żywioł ognia, żywioł wody, żywioł ziemi i żywioł piorunu. Zależności między tymi żywiołami:
• woda gasi ogień (woda pokonuje ogień)
• ogień jest podsycany przez powietrze (ogień pokonuje powietrze)
• powietrze stanowi barierę dla pioruna (powietrze pokonuje piorun)
• piorun wnika w ziemię (piorun pokonuje ziemię)
• ziemia robi z wody błoto (ziemia pokonuje wodę)
Spośród czterech żywiołów ogień i powietrze to aktywne zasady męskie, a ziemia i woda to pasywne zasady żeńskie. Z czterema żywiołami kojarzone są cztery fazy życia człowieka: dzieciństwo, młodość, wiek dojrzały, starość.
Europejskie pojęcie żywiołu wiążą się także z etapami rozwoju duchowego: człowiek rodzi się z ziemi i stopniowo jest oczyszczany przechodząc przez wodę, powietrze i ogień.
Żywioły wiązano również z temperamentami ("humorami"): powietrze z sangwinicznością, ogień z cholerycznością, wodę z flegmatycznością, ziemię z melancholicznością.
Według niektórych poglądów odrębnym, piątym żywiołem był eter kosmiczny/kwintesencja, a szóstym metal