Ogród

Sparaksis trójbarwny

Opis

Rodzina: Iridaceae – kosaćcowate

Rośliny , mają wąskie mieczowate liście. Kwiatostanem jest kłos złożony średnio z 5 kwiatów (może ich być od 1 do 9). Organem spichrzowym jest owalna bulwa. Wzrost roślin w naturze przypada na porę deszczową kiedy temperatury spadają do 10-15 0 C, a w chwili podniesienia się temperatur do wysokości 25-30 stopni C rozpoczyna się zasychanie roślin.

Występowanie

To co uprawiamy w ogrodach to mieszańcowe formy sparaksisu trójbarwnego. Roślina gatunkowa występuje na niewielkim obszarze Afryki Południowej.

Wysokość

Około 40 cm.

Termin kwitnienia

Sparaksis kwitnie po mniej więcej 8 tygodniach od sadzenia bulw, zwykle jest to początek lata. Kwitnienie trwa średnio 3 tygodnie, do początku lipca lub połowy sierpnia

Kolor kwiatu

Różowe,pomarańczowe, czerwone, fioletowe i białe, zawsze z kontrastowo wybarwionym dnem kwiatowym w kolorze brązowo-żółtym.

Stanowisko

Należy go sadzić w słonecznych miejscach. Trzeba pamiętać, że źle rośnie na stanowiskach zacienionych, w sąsiedztwie drzew, krzewów i wysokich ekspansywnych bylin.

Wymagania

Bulwy do gruntu sadzimy od 20 kwietnia do końca kwietnia. Wiąże się to z faktem, że roślina do zainicjowania pąków kwiatowych potrzebuje stosunkowo niskich temperatur – około 13 – 15 0C.

Posadzone później już nie będą kwitły tak obficie. Uzyskamy wprawdzie dłuższy okres kwitnienia, ale kwiaty będą pojawiać się w dłuższych odstępach czasu i brak będzie tzw. pełni kwitnienia. Zatem dekoracyjność roślin spadnie.

Aby uzyskać kwiaty, należy sadzić bulwy o obwodzie 3,5–4 cm (takie są najczęściej dostępne w sprzedaży), z których wyrasta zwykle 1–3 pędów kwiatostanowych. Długie i obfite kwitnienie (15–20 pędów kwiatostanowych) zapewniają natomiast bulwy o obwodzie 5–6 cm, posadzone w żyznym podłożu na głębokości 4–6 cm.

Obfitemu kwitnieniu sparaksisu w ogrodzie sprzyja chłodna i deszczowa wiosna. Wysoka temperatura, w połączeniu z suszą w pierwszych 6 tygodniach wzrostu roślin, powoduje zasychanie końców liści i zmniejsza liczbę pędów kwiatostanowych wyrastających z bulwy. Po ukazaniu się liści celowe jest 2-krotne zasilenie roślin dowolnym nawozem wieloskładnikowym. Przy niedoborze opadów celowe jest też podlewanie, dopóki rośliny nie zaczną kwitnąć. Aby zapobiec zachwaszczeniu rabat, zaleca się ściółkować je korą sosnową.

Po upływie 2–3 tygodni od zakończenia kwitnienia liście zaczynają zasychać, należy wówczas sparaksis wykopać, a bulwy potomne dosuszyć i oddzielić. Z 1 bulwy matecznej uzyskuje się 3 lub 4 bulwy potomne, które trzeba przechować do wiosny w temperaturze powyżej 25°C i wilgotności względnej powietrza 85%. Umieszczone w temperaturze od 2°C do 24°C na ponad 4 tygodnie mogą się, podobnie jak bulwy frezji, przepoczwarczać (najintensywniej proces ten przebiega w temp. 13–15°C). Z bulw, w których rozpoczął się już ten proces, nie wyrosną po posadzeniu pędy i liście, wytworzą się natomiast mniejsze bulwy następcze.

Mrozoodporność

W naszych warunkach rośliny nie są zimotrwałe, dlatego bulwy co roku trzeba wykopywać na początku września i sadzić w pole wczesną wiosną (od połowy do końca kwietnia)

Rozmnażanie

Jako że nie są to cebulki a bulwy roślina rozmnaża się przez bulwy potomne. Czyli bulwa matka zamiera, a na jej miejsce pojawiają się (1-4 szt)nowe bulwy i w zależności od ich ilości i naszej staranności w uprawie będą miały obwód od 1 – 9 cm.

Sparaksis można też rozmnażać z bulw wytwarzanych na podziemnej części pędu w kątach liści (bulwy te kwitną po 2 latach uprawy), mają one charakterystyczny, wydłużony kształt, z wgłębieniem od strony łodygi i są tak samo wartościowe, jak bulwy potomne.

Można wysiać nasiona, które bez problemu dojrzewają w naszych warunkach i zachowują zdolność kiełkowania nawet przez 3 lata. Nasiona wysiewa się wiosną do skrzynek lub wprost do gruntu, kiełkują w ciągu 30 dni.

Choroby

Pilnujemy by rośliny nie uległy porażeniu szarą pleśnią. W gruncie należy też zwracać uwagę na nornice, mogące podgryzać bulwy sparaksisu, i na zające, którym bardzo smakują liście tej rośliny.

Uwagi

Podobnie jak w przypadku tulipanów, narcyzów i innych cebulowych — można sadzić bulwy w doniczkach przyśpieszając kwitnienie roślin pod osłonami.