Historia

Sierżant Józef Łukaszewicz "Kruk" (1929-1949)

W grudniu 1947 roku razem z Janem Braunem, Czesławem Gałązką i Edwardem Markosikiem założył OPSN (Organizacja Podziemna Stronnictwa Narodowego) i przyjął pseudonim „Walek”. Zebrania odbywały się w Gimnazjum im. Leopolda Lisa-Kuli. W połowie marca 1948 roku organizacja podporządkowała się Zygmuntowi Rzeźkiewiczowi „Lisowi” „Grotowi”, „Parabelce”, a następnie Zygmuntowi Jezierskiemu „Orłowi”, dowódcy oddziału NSZ działającego na terenie powiatu mińskiego. Walczył w stopniu sierżanta o pseudonimie „Kruk”. Oddział ten przeprowadził kilka akcji bojowych, m.in. 1 kwietnia 1948 roku na szosie koło Kałuszyna przeciw grupie operacyjnej UB i KBW, 26 kwietnia 1948 roku w Sinołęce. Oddział „Orła” realizował szereg zadań bojowych: „spalił sowiecką ruchomą radiostację, uwolnił więźniów przewożonych do warszawskiej katowni UB, wydawał wyroki na zdrajców "typujących" polskich patriotów na wywózki do sowieckich łagrów”[1].

Józef Łukaszewicz został ujęty 4 czerwca 1948 roku podczas obławy w Grodzisku koło Mrozów. 12 lutego 1948 roku Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę śmierci. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Wyrok wykonano 14 maja 1949 roku w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, równocześnie mordując dwóch innych żołnierzy z oddziału „Orła” – Edwarda Markosika „Wichurę” i Czesława Gałązkę „Bystrego”.